Thị trường chứng khoán phái sinh kể từ lúc khai trương chính thức đi vào hoạt động (8/2017) thu hút không ít các nhà đầu tư với những hiệu ứng tích cực.
Vậy thị trường chứng khoán phái sinh là gì? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu qua nội dung sau đây ngay bây giờ nhé!
Chứng khoán phái sinh là gì?
Chứng khoán phái sinh là công cụ tài chính mà giá trị của chúng dựa vào giá của một hay nhiều tài sản cơ sở.
Khi giá trị tài sản cơ sở thay đổi, thì giá trị chứng khoán phái sinh cũng thay đổi. Vì thế, việc định giá các công cụ tài chính phái sinh này rất khác so sánh với các công cụ tài chính khác.
Chứng khoán này có dạng là 1 hợp đồng tài chính với đặc điểm: Quy định quyền lợi và/hoặc nghĩa vụ của các bên tham gia hợp đồng đối với việc thanh toán hoặc/và chuyển giao tài sản cơ sở với một mức giá được thỏa thuận trước vào một thời điểm nhất định trong tương lai.
Tài sản cơ sở của chứng khoán phái sinh có khả năng là hàng hóa như nông sản, kim loại, năng lượng… hoặc các tài sản tài chính như cổ phiếu, trái phiếu, hoặc cũng có khả năng là chỉ số, lãi suất…
Tuy vậy, giá trị của chứng khoán phái sinh không chỉ phụ thuộc vào giá trị của tài sản cơ sở mà còn dựa vào đặc trưng của chính mình chúng.
Các công cụ phái sinh được dùng nhằm giảm thiểu hoặc loại bỏ hoàn toàn nguy cơ. Bên cạnh đó, cùng với sự lớn mạnh và khó hiểu của thị trường tài chính, các công cụ tài chính phái sinh cũng được dùng nhiều hơn để tìm kiếm lợi nhuận và thực hiện các hoạt động đầu cơ.
Các loại chứng khoán phái sinh trên thị trường Việt Nam
1. Hợp đồng kỳ hạn:
Là một thỏa thuận giữa hai bên tham gia để mua và bán một loại tài sản ở một thời điểm cụ thể trong tương lai với mức giá được nắm rõ ràng trước ngay ở thời điểm hiện tại.
2. Hợp đồng tương lai:
Là hợp đồng kỳ hạn được chuẩn hóa, niêm yết và giao dịch trên Sở giao dịch chứng khoán.
3. Hợp đồng quyền chọn:
Người nắm giữ hợp đồng quyền chọn có quyền, nhưng không có nghĩa vụ, mua hoặc bán một loại tài sản cơ sở tại một thời điểm cụ thể trong tương lai theo mức giá được nắm rõ ràng trước.
Người bán hợp đồng có nghĩa vụ thực hiện giao dịch khi người nắm giữ hợp đồng chọn thực hiện quyền. Hợp đồng quyền chọn gồm có quyền chọn mua và quyền chọn bán.
4. Hợp đồng hoán đổi:
Hợp đồng hoán đổi là một thỏa thuận giữa hai bên về việc hoán đổi các dòng tiền phát sinh từ các công cụ tài chính trong tương lai. Hợp đồng sẽ quy định rõ thời điểm hoán đổi dòng tiền và phương pháp tính toán cụ thể.
Trong số đó, hợp đồng tương lai sẽ là sản phẩm chứng khoán phái sinh trước tiên được niêm yết và giao dịch trên thị trường Việt Nam, nhất định là Hợp đồng tương lai trên thông số cổ phiếu (VN30 và HNX30) và Hợp đồng tương lai trên trái phiếu chính phủ (kỳ hạn 5 năm).
Các sản phẩm này được chọn lựa đầu tiên do tính chất sản phẩm dễ dàng, tài sản cơ sở đều là các công cụ có độ nguy cơ thấp và có tính đại diện cao. Nguyên tắc giao dịch Hợp đồng tương lai cũng không quá khác biệt so sánh với giao dịch cổ phiếu trên thị trường cơ sở.
Các cách giao dịch chứng khoán phái sinh
1. Thông qua sàn giao dịch phi tập trung OTC
Các công cụ phái sinh OTC là các hợp đồng được thực hiện riêng giữa 2 bên và không được kiểm soát. Giao dịch thông qua OTC sẽ có khoản chi thấp hơn do không có bên thứ 3, tuy nhiên có rủi ro từ các bên không thực hiện hợp đồng theo quy định khi đến hạn.
2. Thông qua sàn giao dịch được nhà nước điều tiết
Các chứng khoán phái sinh được niêm yết ở những sàn giao dịch này là hợp đồng phải thông qua thẩm định trước khi niêm yết trên sàn giao dịch. Giao dịch chứng khoán phái sinh ở những sàn này sẽ phải chịu mức phí giao dịch lớn thế nhưng các bên tham gia hợp đồng được đảm bảo quyền và nghĩa vụ.
Ở mỗi loại sàn giao dịch là có một công cụ phái sinh được sử dụng rộng lớn. 2 Loại công cụ được dùng rộng lớn bởi các nhà giao dịch là:
Công cụ được dùng bởi các nhà giao dịch chứng khoán phái sinh
1. CFD (hợp đồng chênh lệch):
CFD là một thỏa thuận giữa hai bên để trả chênh lệch giá của một tài sản giữa thời điểm một vị thế được mở và khi nó được đóng ở bất kỳ thời điểm nào. Đây là công cụ phổ biến cũng là một công cụ uy tín nhất trên sàn OTC vì đây chính là hợp đồng giữa nhà đầu tư và nhà môi giới.
2. Quyền chọn:
Trao cho người giao dịch quyền (nhưng không phải nghĩa vụ) mua hoặc bán một tài sản ở một mức giá cụ thể trong một khung thời gian cụ thể. Công cụ phái sinh này là một công cụ tối tân nhất trong các hợp đồng phái sinh được niêm yết trên sàn giao dịch.
Tạm kết
Mong rằng qua bài viết trên, các nhà đầu tư đã hiểu thị trường chứng khoán phái sinh là gì cũng như nhận biết cách thức tham gia thị trường này như thế nào. Từ đó có khả năng đưa rõ ra những quyết định đầu tư chứng khoán đúng đắn. Mang về nhiều thắng lợi, niềm vui khi tham gia vào thị trường chứng khoán phái sinh.
Xem thêm: Tìm Hiểu Tổng Quan Về Sàn Giao Dịch OKEx
Minh Thảo – Tổng hợp, chỉnh sửa
(Nguồn tham khảo: vndirect, mitrade, govalue,…)
